ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΚΩΔΙΚΑΣ
Κώδικας λέγεται ένα χειρόγραφο βιβλίο, που έχει φύλλα δεμένα μεταξύ τους. Γι αυτό πολλές φορές βλέπουμε στα μουσεία την ονομασία Κώδικας που συνοδεύεται από ένα νούμερο, καθώς είναι αρχειοθετημένα με συγκεκριμένη αρίθμηση.
Κωδικογράφοι ήταν ειδικά εκπαιδευμένοι γραφείς, αλλιώς λεγόντουσαν και βιβλιογράφοι. Αυτοί εργάζονταν σε ειδικά εργαστήρια, τα βιβλιογραφικά εργαστήρια, όπου καθόντουσαν πολλές ώρες, μέρες ή και μήνες για να τελειώσουν ένα βιβλίο-κώδικα.
Στα βυζαντινά χρόνια και ακόμη την περίοδο της τουρκοκρατίας, πολλά μεγάλα μοναστήρια διέθεταν βιβλιογραφικά εργαστήρια, όπου, για καλή μας τύχη, οι μοναχοί, ως αφανείς ήρωες για την εξάπλωση της παιδείας μας, αντέγραφαν όχι μόνο θρησκευτικά κείμενα, αλλά και αρχαία ελληνικά.
Αυτοί ήταν οι άνθρωποι που δούλεψαν με αυταπάρνηση για να έχουμε εμείς σήμερα όλο αυτόν τον πλούτο κειμένων του ελληνικού πολιτισμού μας, από αρχαιοτάτων χρόνων.
Σε αντίθεση με ό,τι λέγεται, αν δεν ήταν οι μοναχοί-κωδικογράφοι, να κάνουν έναν τέτοιο μεγάλο αγώνα με απλότητα και ταπεινότητα, σήμερα δεν θα είχαν σωθεί ούτε αρχαία κείμενα, ούτε τα κείμενα των Αγίων μας.
Η διαδικασία αντιγραφής ενός κώδικα-βιβλίου ήταν τόσο επίπονη, που στο τέλος του έργου οι κωδικογράφοι, με μεγάλη ανακούφιση έγραφαν το παρακάτω κειμένακι:
” Ὣσπερ ξένοι χαίρουσιν ἰδεῖν πατρίδα καί οἱ θαλαττεύοντες ἰδεῖν λιμένα, οὗτω καί οἱ γράφοντες ἰδεῖν βιβλίου τέλος”
Στην εικόνα είναι μία μικρογραφία του Ευαγγελιστού Λουκά από τον κώδικα 2251 (12ος αιώνας) της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος. Στα χειρόγραφα και τις τοιχογραφίες οι Ευαγγελιστές παριστάνονται ως κωδικογράφοι να αντιγράφουν το Ευαγγέλιό τους.
Πηγή “Μια ματιά στην προϊστορία και την ιστορία του βιβλίου” – Αγ. Τσελίκας
